Læraravegleiðing til LES 2

Stílur at lata inn 15. januar - grein

Niðanfyri hava tit eina grein, sum kann brúkast til stílin, ið skal latast inn fríggjadagin 15. januar. Tit eru vælkomin at velja eina aðra grein, sum tit halda er áhugaverd.

Lurta eftir tekstunum í LES 2 her

Fríggjadagur 3. apríl.

Hesa vikuna hava vit arbeitt við ævintýrinum Snjóhvíta.

Vit vita nú, at: 

• vit býta vanliga ævintýr upp í tveir høvuðsbólkar: fólkaævintýr og listævintýr
• tað eru bara fólkaævintýrini, ið verða bólkað sum skaldskapur av mannamunni
• listævintýr eru yngri ævintýr eftir kendan høvund, t.d. ævintýrini eftir H. C. Andersen
• fólkaævintýrini verða bólkað undir óbundnan skaldskap av mannamunni (Snjóhvíta)
• eingin veit, hvør upprunaligi høvundurin var, tí tey hava livað ímillum fólk í øldir og hava verið søgd eftir minninum frá ættarliði til ættarlið
• tey vórðu skrivað niður í seinni helvt av 1800-talinum á rannsóknarferðum í Føroyum í 1892/ 93 og 1898 savnaði Jakob Jakobsen m.a. ævintýr, sum frásøgufólk á ymsum plássum í landinum fortaldu honum 

Og :)

Vanligt er at býta ævintýr sundur í bólkarnar skemtiævintýr og gandaævintýr.

• skemtiævintýrini gera gjøldur burtur úr teimum, ið hava hægri tign og vald í samfelagnum
• gandaævintýrini eru eyðkend av yvirnatúrligum hendingum og verum

Søgugongdin í ævintýrum er eyðkend av mynstrinum heima – úti – heima. Høvuðspersónurin er ofta ein hetja, sum skal vinna á nøkrum forðingum og klára nakrar royndir, sum t.d. at bjarga eini prinsessu, og sum løn fyri stríðið vinnur hetjan prinsessuna og hálvt kongaríki.

Les allan hendan tekstin omanfyri og les aftur tekstin um sagnirnar. Ger tær greitt, hvat eyðkennir tekstasløgini søgn og ævintýr. So kanst tú fara í páskafrí. 

Send mær eina heilsan á Messenger, tá ið uppgávan er gjørt - kanska eitt smiley ella, hvussu tað gongur. Gleði meg at hoyra frá tykkum :) ...og gleði meg at svara tykkum.

Týsdagur 31. mars.

Í gjár lurtaði tú eftir ævintýrinum um Snjóhvítu. Skriva í dag ein samandrátt av ævintýrinum. Tað skal ikki vera ov langt, men innihalda tað, sum hevur týdning fyri at vita, hvat hendir.

Fyrst fara vit at hugsavna okkum um ævintýr. Les skjalið niðanfyri "Skaldskapur av mannamunni" - bara tað, sum stendur um ævintýr. Svara síðani hesum spurningum og skriva í sama skriviheftið:

• Vit býta vanliga ævintýr í tveir høvuðsbólkar. Hvørjir eru teir?
• Eingin veit, hvør upprunaligi høvundurin var til fólkaævintýrini, tí tey hava livað ímillum fólk í øldir og hava verið søgd eftir minninum frá ættarliði til ættarlið. Nær vóru tey skrivað niður?
• Hvør savnaði ævintýrini á rannsóknarferðum í Føroyum í 1892/ 93 og 1898?

Mánadagur 30. mars.

Í farnu viku arbeiddu vit við søgnini Kópakonan. So, nú vita vit, at

• sagnir ikki verða mettar sum søguligar keldur, tí tær eru merktar av teimum, ið hava sagt tær úr minninum ætt eftir ætt.
• sagnir eru søgur um hendingar, ið veruliga hava verið, og tær eru um fólk, ið hava livað.
• tvey høvuðseyðkenni eru fyri sagnirnar. 1: Søgnin vil altíð vera sonn. Hon er ein frágreiðing um eitthvørt og ikki ein søga, sum onkur hevur pentað saman, og tískil er altíð ein kjarni av sannleika í eini søgn. 2: Søgnin er altíð bundin at staði, tíð og persónum.
• sagnirnar hava havt ein serligan felags stíl, tí tá hevur verið lættari at minnast frásøgnina.
• serlig eyðkenni eru, at tað sjáldan er meira enn ein hending í hvørjari søgn. Tær hava eina byrjan, eitt hæddarpunkt og ein enda.
• bara ein søgutráður er í hvørjari søgn, og søgugongdin er einføld.
• bara týðandi hendingar verða tiknar við, og tað er bara eitt poeng.
• í søgnini eru altíð fáir persónar. Talan kann vera um ein, tveir ella hendingaferð um tríggir persónar. Eingin óviðkomandi persónur er við.
• samrøður verða ikki  beinleiðis endurgivnar, bara óbeinleiðis. Hóast samrøður ongantíð verða beinleiðis endurgivnar í eini søgn, kunnu partar av einari samrøðu og serliga heppið málbrúk vera tað grundleggjandi í teimum.

Minnis til hetta!
Tí hesa vikuna fara vit til ævintýrið, sum fyri ein part er skaldskapur av mannamunni. T.d. Snjóhvíta, sum tit skulu lurta eftir í dag: Finn Sjóhvítu her. 
Ger tað til eina huganliga løtu at lurta :) Hoyrast í morgin.

Fríggjadagur 25. mars.

• Vel tær eina søgn, sum tú kennir og skriva ein samandrátt í skriviheftið.
• Skriva niður eini trý eyðkenni fyri sangir. Eyðkenni fyri sagnir las tú um fríggjadagin 20. mars.

Um tú ivast í sagnum, tú kennir ella ikki, kanst tú leita her: https://snar.fo/sagnir/. Trýst á eitt býar-/bygdanavn, so koma fleiri dømi. Brúka sama skriviheftið allar dagarnar, so alt er samlað, tá ið vit møtast aftur.

Týsdagur 24. mars.

Hygg eftir hesum stuttfilminum og samanber søgn og stuttfilm. Skriva einar átta setningar um tað, sum tú leggur merki til. Brúka sama skriviheftið allar dagarnar, so alt er samlað.

Stuttfilmur her: https://www.youtube.com/watch?v=gbvJgIoqnfg

Mánadagur 23. mars.

Les søgnina kópakonan: https://snar.fo/sagnir/mikladalur/kopakonan/

Ger ein samandrátt í skriviheftið. Brúka sama skriviheftið allar dagarnar, so alt er samlað.

Fríggjadagin 20. mars.

Fá tær skriviheftið og blýant :) Fyrst fara vit at hugsavna okkum um sagnir. Les skjalið niðanfyri "Skaldskapur av mannamunni" - bara tað, sum stendur um skaldskap av mannamunni og sagnir. Svara hesum spurningum í heftið: 

• Hvør er munurin á bundnum og óbundnum skaldskapi?
• Hvørji eru høvuðseyðkennini fyri sagnir? - tey eru tvey
• Hvørji onnur eyðkenni eru?

Standmyndin, Kópakonan, varð avdúkað 1. august 2014 á Stórakneysa í Mikladali. Hans Pauli Olsen, listamaður, hevur gjørt standmyndina úr bronsu. 

Skriva bókaummæli - Brennivargurin

Skriva ein samanhangandi tekst, har tú nevnir hetta:

• 1. Hvussu eitur bókin?
• 2. Hvør hevur skrivað bókina
• 3. Hvussu nógvar síður hevur bókin?
• 4. Hvat fyri tekstaslag er bókin?
• 5. Hvussu eitur høvuðspersónurin/-persónarnir? Lýs høvuðspersónin/-persónarnar.
• 6. Sig stutt og greitt, hvat bókin er um.
• 7. Hví heldur tú (ikki), at bókin góð?
• 8. Hvat ger bókina øðrvísi (keðiliga)?
• 9. Er nakað serligt við júst hesari bókini?
• 10. Hví (hví ikki) skulu hini lesa hesa bókina? Grundgev!

Her eru dømi um bókaummæli í STROK.
Her er dømi um bókaummæli úr Norðlýsinum.

Ljóðbók til Brennivargurin

https://kvf.fo/vit/utvarp/b-brennivargurin-1-partur

Lurta eftir teksum í Les-bókini

https://snar.fo/les/

Trýst á "Ljóðbøkur" á høgra bredda, síðani á appilsingula Ipoddin. Vel síðani evni... og so tekst :)

Stílur at lata inn 11. oktober.
Yvirskriftin er: Tá ið eg ikki eigi orð

11. oktober lata tit stíl inn. Tit arbeiða tykkum gjøgnum punktini í greiningarfrymlinum og skriva eini 3000 – 3700 tekn við millumrúmum. Um tað er longri, er tað í lagi.

Yvirskrift er stødd 16 og restin er stødd 12. Minnis til at hava 1 1/2 millum reglurnar.

Dømi um ummæli av bókini Gloymdur er her: Gloymdur

Góðan arbeiðshug og eg gleði meg at lesa.